ویروس
نرم‌افزار ضدویروس(به انگلیسی: Anti-Virus) که با نامهای ویروس‌یاب و ویروس‌کش و ضد بدافزار هم شناخته می‌شود:
نرم‌افزاری است که با مشاهده و بررسی محتوای پرونده‌ها به دنبال الگوهای بدافزار شامل
- ویروسها
- کرم‌های کامپیوتری
می‌گردند.
در صورت مشاهده این الگوها که به آن امضای ویروس (به انگلیسی: Virus Signature) گفته می‌شود:
از ورود آن به کامپیوتر و اجرا شدن آن جلوگیری می‌کنند.
و به شما هشدار لازم را می‌دهند و از شما دستور می‌گیرند که آیا پرونده را حذف کنند یا سعی نمایند آن را اصلاح و پاکسازی کنند.
نرم‌افزار ضدویروس سه وظیفهٔ عمده را انجام می‌دهند:
- بازرسی یا کشف
- تعیین هویت یا شناسایی
- آلودگی‌زدایی یا پاکسازی
شرکت‌های سازنده نرم‌افزارهای ضدویروس، با ساخته‌شدن ویروس‌های جدید، الگوهای نرم‌افزاری آن‌ها را کشف و جمع‌آوری می‌کنند.
لازم است تا این نرم‌افزارها هر ازگاهی به‌روزرسانی (به انگلیسی: Update) شوند تا الگوهای جدید ویروسها را دریافت کنند.
ویروس‌های رایانه‌ای برنامه‌هایی دارای درجه‌ای از هوشمندی هستند.
روش‌های بسیاری وجود دارد که اطلاعاتی از رایانهٔ شما به نویسندهٔ ویروس یا افراد سودجوی دیگر ارسال شود.
به‌عنوان مثال، شما در حال نگاه کردن به یک فیلم روی اینترنت هستید، یا در حال خواندن یک نامه و بسیاری کارهای عادی دیگر… و بدون آنکه بدانید در همان زمان به ویروسی اجازه داده‌اید تا کامپیوتر شما را بررسی و تحلیل کند.
بسیاری از اوقات هنگامی که شما آن‌ها را شناسایی می‌کنید و از بین می‌برید، خبر ندارید که ویروس برای ورود مجدد و فعال شدن در کامپیوتر شما قبلاً چارهٔ لازم را اندیشیده است.
و راه‌های دیگری (در پشتی) برای حمله مجدد به رایانه یا شبکه رایانه‌ای شما ایجاد کرده‌است.
ویروسها چگونه وارد رایانه شما می‌شوند
راه‌های مختلفی برای ورود ویروسها به رایانهٔ شما وجود دارد.
- مانند فلاپی‌دیسک‌ها
- لوح‌های فشرده
- مشاهدهٔ وب‌گاه
- دریافت رایانامه (Email) آلوده
- اجرای فایلهای دریافت‌شده از اینترنت و غیره؛
بنابراین لازم است که تمامی این موارد به هنگام استفاده مورد کنترل یک نرم‌افزار ضدویروس قرار گیرد.
هنگامی که می‌خواهید برنامه‌ای را اجرا کنید یا نامهای را باز کنید باید آن‌ها را توسط یک نرم‌افزار ضدویروس وارسی کنید.
فراموش نکنید که شما همواره مراقب منزل خود هستید و دقت می‌کنید که در منزل و پنجره‌ها هنگام شب یا هنگامی که در منزل نیستید، باز نباشند.
به همین ترتیب باید همواره وضعیت قسمت‌های مختلف کامپیوتر خود را کنترل کنید.
اینکه اندازه فایلهای شما عادی باشد یا نه، اینکه مثلاً فایل جدیدی به کامپیوتر شما اضافه نشده باشد و بسیاری موارد دیگر که بتدریج می‌توانید آن‌ها را یاد بگیرید.
اما یک نرم‌افزار ضدویروس بسادگی می‌تواند:
هر موقع که شما اراده کنید تمام سیستم شما را کنترل کند و شما را از عدم وجود ویروس در کامپیوتر مطمئن سازد.
ویژگی‌های یک نرم‌افزار ضدویروس مناسب
یکی از آزمون‌ها با نام آزمون DURCH شناخته می‌شود
نام آن سرواژه‌ای است که از حروف ابتدایی بخش‌های پنچگانهٔ این آزمون تشکیل شده‌اند.
بنابر آزمون DURCH یک نرم‌افزار ضدویروس مناسب باید بتواند به نیازهای زیر پاسخ دهد:
- آزمون درخواست (Demand): باید بتواند هنگامی که می‌خواهید به یک پرونده یا صفحهٔ اینترنتی یا یک رایانامه دسترسی یابید، آن را بررسی کند.
- آزمون به‌روزرسانی (Update): به این معنی که نرم‌افزار باید بتواند در بازه‌های زمانی مشخص بانک اطلاعاتی خود که شامل امضای ویروسها است را بروز کند.
- آزمون واکنش (Respond): اینکه نرم‌افزار بتواند تمامی رفتارهای منطقی در برخورد با یک ویروس را از خود نشان دهد. پروندهٔ آلوده را دوباره‌سازی و تمیز کند یا آن را حذف نماید.
- آزمون وارسی (Check): باید بتواند تمام فایلها از نوع مختلف که می‌توانند محلی برای پنهان شدن ویروس باشند را کنترل کند.
- آزمون اکتشاف (Heuristics): به این معنی که نرم‌افزار باید با وجود نداشتن الگوی همهٔ ویروسها، بتواند خطر و احتمال وجود ویروس را تشخیص دهد. این رفتار نیازمند هوشمندی نسبی نرم‌افزار و استفادهٔ آن از روش‌های اکتشافی است.